بررسی پایداری عملکرد غلۀ جدید تریتی پایرم اولیه در مقایسه با تریتیکاله و گندم نان با روش امی

در این بررسی پایداری عملکرد دانۀ هفده ژن‌نمون (ژنوتیپ) شامل هشت رگۀ (لاین) غلۀ جدید تریتی­پایرم، پنج رگۀ امیدبخش تریتیکاله و چهار رقم گندم نان در طرح بلوک­های کامل تصادفی با سه تکرار در هفت محیط طی سال­های زراعی 80-1381، 81-1382، 84-1385 و 88-1389 با روش امی بررسی شد. نتایج تجزیۀ اثرگذاری‌های افزایشی جمع‌پذیر و اثرگذاری‌های متقابل ضرب­پذیر نشان داد که اثرگذاری‌های اصلی محیط و اثر متقابل ژن‌نمون در محیط بسیار معنی­دار بود به­طوری­که 49/89 درصد از مجموع مربعات آن توسط سه مؤلفۀ اصلی اول اثر متقابل (IPCI) تبیین شد. نتایج بای­پلات اجزای ژن‌نمونی و محیطی اولین، دومین و سومین مؤلفۀ اصلی اثر متقابل و میانگین­های عملکرد ژن‌نمون­ها و محیط­ها، آماره­های پایداری SIPC3 و EV3 درمدل AMMI3 و تجزیۀالگوی واکنش ژن‌نمونی نشان داد که ارقام زراعی گندم نان واکنش ناپایداری تا پایداری ضعیف و دو رگۀ تریتیکاله 4115 و 4108 و رقم گندم کویر دارای سازگاری خصوصی با محیط ششم (کرمان) بودند ولی رگه­های غلۀ جدید تریتی­پایرم پایدارترین واکنش را در محیط­های مختلف داشتند و رگۀ ترکیبی اولیه {(Ka/b)(Cr/b)-6} سازگاری خصوصی به منطقۀ نی­ریز نشان داد. رگۀ ترکیبی اولیۀ تریتی­پایرم (Ka/b)(Cr/b)-5 با عملکرد بیش از میانگین و سازگاری عمومی مطلوب بهترین ژن‌نمون شناخته شد که می­تواند به­عنوان رگۀ مرتعی تولید علوفه و دانه مورد استفاده قرار گیرد.